Brautryðjendur vinna með Barnasáttmálann

Allt fyrir barnvænt samfélag

„Það skiptir miklu máli að vinna eftir Barnasáttmálanum ef við ætlum að vera barnvænt samfélag,“ segir Þórunn Þórarinsdóttir, verkefnastjóri barnvæns sveitarfélags hjá Hafnarfjarðarbæ.

Uppskeruhátíð vegna innleiðingar grunngreinar Barnasáttmálans í starfs leikskóla, grunnskóla og frístundaheimila í Hafnarfirði var haldin þann 23. janúar. Skólarnir sem fögnuðu voru prufuskólar í verkefninu, brautryðjendur, og metnaðarfullu verkefnin sem þeir kynntu hluti af aðgerðaráætlun barnvæns samfélags. Þekking þeirra verður nýtt í innleiðingu annarra skóla.

Verkefnið hófst í maí 2023 í samstarfi við Rannsóknarstofu í menntunarfræðum ungra barna, RannUng. Skólarnir fundu tækifærin til að vinna markvisst með Barnasáttmálann. Aðrir skólar munu svo fara að fordæmi þeirra.

Börnin þekki réttindi sín

Tvö frístundaheimili, yngsta stig í tveimur skólum og tveir leikskólar buðu sig fram og tóku þátt. Þau skoðuðu innra starfið sitt og hvernig þau gætu nýtt Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna betur. Fulltrúar skólanna kynntu svo útfærstuna. Hugmyndin er að vera með jafningafræðslu í skólum, leikskólum og frístundaheimilum bæjarfélagsins. Upphaf verkefnisins hafi verið að auka sýnileika Barnasáttmálans í starfi.

„Markmiðið er að börn og starfsfólk þekki réttindi sín. Plúsinn er svo að foreldrar taki þátt í vegferðinni og þekki það að verið sé að nota Barnasáttmálann í starfi barnanna þeirra,“ segir Þórunn.

Ólíkar leiðir að markmiðinu

Skólarnir sem leiða starfið skoðuðu margt innan sinna raða og fóru ólíkar leiðir. Yngsta stigið í Víðistaðaskóla hafi til að mynda ákveðið að skoða áhugasviðsval. „Það er svo oft að við fullorðna fólkið leggjum til málanna og gleymum að hugsa hvað börnin vilja gera.“ Í frístundaheimilinu Hraunseli í Hraunvallaskóla hafi svo starfsviðið verið skoðað.

„Hraunsel skoðaði svo allt starfið sitt og tengdi sáttmálann við það. Þau vinna með grein vikunnar.“

Þórunn segir þessa prufuskóla þó þegar hafa notað Barnasáttmálann á hverjum degi, rétt eins og svo margir aðrir skólar. „En þau höfðu þó ekki alltaf áttað sig á því.“

Markmiðið sé að innleiða helstu ákvæði Barnasáttmálans:

• 2. grein. Jafnræði — bann við mismunun
• 3. grein. Það sem barninu er fyrir bestu
• 6. grein. Réttur til lífs og þroska
• 12. grein. Réttur til að láta skoðanir sínar í ljós og til að hafa áhrif

En flækir það starf starfsfólks að vinna eftir Barnasáttmálanum? „Oft er innleiðingin erfið, svona meðan fólk breytir vinnulagi sínu. En með því að vera með svona brautryðjendur sjáum við strax hvernig aðrir skólar geta innleitt Barnasáttmálann hratt og vel og gengið vel frá fyrstu skrefum,“ segir Þórunn.

Ávinningur fyrir börnin

„Ávinningurinn er svo mikill fyrir börnin. Þau fá tækfæri til að hafa áhrif og læra inn á lýðræðið snemma. Mér finnst þetta stórkostlegt tæki og tól,“ segir hún.

„Markmiðið er að börn geti gengið út frá því að þau séu sérfræðingar í eigin lífi. Þau geti sagt skoðanir sínar og látið ljós sitt skína. Þetta er ávinningur fyrir samfélagið í heild.“