Færninámskeið undir merkjum PMTO í 25 ár

Hafnarfjörður leiðandi í PMTO á Íslandi

„Til hamingju með 25 ára afmælið,“ sagði Valdimar Víðisson bæjarstjóri þegar hann flutti ávarp á fræðsludegi og afmælisfögnuðu PMTO hugmyndafræðinnar í Norræna húsinu á dögunum. Fjöldi sérfræðinga var þar samankominn.

„Þegar litið er til baka yfir þessi 25 ár sést alveg svart á hvítu að hér var ekki bara verið að innleiða eina aðferð, heldur að taka ákvarðanir sem hafa mótað menningu í skólum og sveitarfélögum um allt land. Þetta var ákvörðun um að bregðast við vanda barna með stuðningi og með fyrirbyggjandi aðgerðum í stað þess að vera í slökkvistarfi alla daga,“ sagði hann og að Hafnarfjörður var bæði heppinn og djarfur að vera á meðal fyrstu sveitarfélaga til að taka þátt í þessari vegferð.

„Það er eitthvað sem við erum ákaflega stolt af. En slíkt stolt fylgir líka ábyrgð. Þegar við veljum að tileinka okkur svona nálgun þá erum við ekki bara að taka upp nýtt verklag, heldur að ákveða hvaða gildi eigi að liggja til grundvallar í samskiptum við börn, foreldra og hvert við annað.“

100 sátu PMTO-færnninámskeið í fyrra

Alls sátu 100 foreldrar PMTO-foreldrafærninámskeið hjá Hafnarfjarðarbæ í fyrra. Foreldrarnir fá kennslu og eru þjálfaðir í styðjandi leiðum í uppeldishlutverki sínu. Þeir læra meðal annars að setja börnum sínum skýr mörk á mildan máta. Kolbrún Sigþórsdóttir, verkefnastjóri í PMTO-foreldrafærni hjá bænum, sagði okkur frá verklaginu í upphafi árs. „Foreldrunum eru rétt verkfæri og kennt að nota þau svo að árangurinn verði sem bestur.“  Hún sat nú fræðslufundinn ásamt fulltrúum Hafnarfjarðarbæjar.

Valdimar sagði í ávarpi sínu PMTO og SMT hafa skipt sköpum sem hugmyndafræði sem hafi smitað allt starf. „Hvernig við tölum við börn, hvernig við tökum á vanda, hvernig við hrósum og hvernig við setjum mörk án þess að brjóta niður,“ sagði þessi fyrrum skólastjóri. Áhrifin sjáist í litlum augnablikum dagsins, í bekk þar sem kennari nær að halda ró án þess að hækka róminn, í barni sem áður var „krefjandi nemandi“ en er núna „nemandinn sem gengur vel þegar hann fær tækifæri“, í foreldrasamtali sem fer fram í samvinnu en ekki vörn. Þetta eru augnablikin sem segja okkur af hverju þessi vinna skiptir svona miklu máli,“ sagði hann.

„Við höfum séð að þegar skólarnir tala sama tungumál, þegar sérfræðiþjónustan styður með sömu nálgun og þegar foreldrar finna að þeir eru hluti af lausninni, þá gerist eitthvað stórt. Þá hættir hegðunarvandi að vera einkamál barns eða fjölskyldu og verður sameiginlegt verkefni. Það er hin raunverulega breyting með þessu kerfi: ekki bara að kenna ákveðin skref, heldur að breyta því hvernig við hugsum um börn, ábyrgð og samstarf.“

Engar skyndilausnir við breyttum áskorunum

Valdimar sagði að horfast þyrfti í augu við að áskoranirnar hafa breyst á þessum 25 árum og hve freistandi væri að leita stöðugt að nýjum töfralausnum, nýju forriti eða nýju kerfi.

„En þessi 25 ára saga og reynsla PMTO og SMT segir okkur að við þurfum að rækta það sem virkar. Við þurfum að hlúa að grunninum, að samskiptum, uppeldi, samstarfi heimila og skóla, skýrum mörkum og hlýju. Þetta eru tímalaus gildi sem við þurfum, ef eitthvað er, enn meira á að halda núna en áður.“

Hann þakkaði sérstaklega þeim frumkvöðlum sem hófu þessa vegferð. „Ég vil þakka öllum þeim PMTO- og SMT-sérfræðingum sem hafa haldið dampi, þjálfað, leiðbeint og staðið í lappirnar þegar mótvindur hefur komið.“ Hann þakkaði einnig starfsfólki skólanna, foreldrum og börnum sem hefðu tekið þátt.

„Kjarni málsins er nefnilega að þessi vinna hefur kennt okkur að börn sem sýna vanda eru ekki vandræðabörn, heldur börn í vanda. Hún minnir okkur á að hegðun er tungumál og að lausnir finnast þegar við stöndum saman, skóli, heimili, sveitarfélag og sérfræðiþjónusta.“ Halda ætti áfram á þessari braut.

PMTO-foreldrafærni hefur verið nýtt og kennd í Hafnarfjarðarbæ allt frá aldamótaárinu.

• Nánar um PMTO