Árið er 1951 – hátíðarhöld til heiðurs 70 ára Hafnfirðingum

Síðustu tvo dagana hafa staðið yfir hátíðarhöld í Hásölum í Hafnarfjarðarkirkju til heiðurs Hafnfirðingum sem fæddir eru árin 1950 og 1951. Tilefnið eru afmælisveislur fyrir þá Hafnfirðinga sem sjötugir urðu á árinu 2020 og sjötugir verða eða eru orðnir á árinu 2021. Hátíðarhöldin eru hefð sem skapast hefur síðustu árin og eru stórafmælis-veislurnar orðnar sjö talsins. Bæjarstjóri Hafnarfjarðar býður til veislunnar.  

Það voru rétt um 90 hressir Hafnfirðingar sem komu saman í Hásölum í gær og hittu þar fyrr bæjarstjóra, starfsfólk bæjarins og síðast en ekki síst æskuvini, uppeldisfélaga og félaga úr fjölbreyttu félagsstarfi. Hópurinn hlýddi á hljóðþýða tóna, fékk kynningu á þjónustu Hafnarfjarðarbæjar í þágu eldri borgara, fjölbreyttu félagsstarfi hjá Félagi eldri borgara í Hafnarfirði ásamt því að hlusta á áhugaverðar og skemmtilegar sögur frá fæðingarárinu 1951 frá bæjarminjaverði.

Fleiri myndir frá afmæli er að finna á facebook síðu Hafnarfjarðarbæjar 

Sögur frá fæðingarárinu 1950

Árið 1951 hefur farið í sögubækurnar fyrir margra hluta sakir. Í mannkynssögunni er ársins einna helst minnst fyrir þær sakir að þetta ár var hjarta- og lungnavélin fundin upp, hafin var raforkuframleiðsla í Bandaríkjunum með kjarnorku, höfuðstöðvar Sameinuðu þjóðanna í New York voru opnaðar, Kóreustríðið stóð yfir, Stalín lýsti því yfir að Sovétríkin hefðu komið sér upp kjarnorkusprengjum og Rosenberg hjónin voru dæmd til dauða á Bandaríkjunum fyrst allra fyrir njósnir en þeim var gert að sök að hafa lekið upplýsingum til Sovétríkjanna sem hjálpuðu þeim að koma sér upp fyrrnefndum kjarnorkusprengjum. Af heimsþekktum einstaklingum sem fæddust árið 1951 má nefna Sting, Jane Seymour, Phil Collins og Bonnie Tyler.

Á Íslandi bar eftirfarandi helst til tíðinda….  

Í Íslandssögunni bar það helst til tíðinda að Ameríski herinn snéri aftur til Íslands eftir undirritun varnarsamningsins, flugvélin Glitfaxi fórst á Faxaflóa og með henni 20 manns, Listasafn ríkisins var opnað í húsi Þjóðminjasafnsins, varðskipið Þór kom til landsins og hinn klassíski útvarpsþáttur „óskalög sjúklinga“ hóf göngu sína í Ríkisútvarpinu.

Í Hafnarfirði bar eftirfarandi helst til tíðinda….  

Hér
í Hafnarfirði gerðist líka eitt og annað áhugavert árið 1951. Árið byrjaði í
kvikmyndahúsum bæjarins með myndum „Glaðvær æska“ sem var skemmtileg og fjörug
ný amerísk mynd í Hafnarfjarðarbíói og hin bráðskemmtilega og fallega ameríska
söngvamynd í eðlilegum litum „Romance on the high seas eða tónatöfrar í
Bæjarbíói.

Atvinnuástandið
í bænum var bágborið í upphafi árs, svo bágborið að Verkamannafélagið Hlíf
sendi erindi til bæjarstjórnarinnar þar sem þess var óskað að fjölgað ýrði í
bæjarvinnunni og að gömlu bæjarútgerðartogararnir yrðu aftur gerðir út. Það var
hins vegar þannig að sökum þess hve kolaverð var hátt á þessum tíma, var ljóst að
þessir togarar yrðu gerðir út með 100.000 kr. tapi á mánuði hverjum og því var
ekki hægt að verða við þessari ósk. Emil Jónsson hafði þá reynt að fá fjármagn
frá ríkissjóði til að breyta togurunum og setja í þá olíukyndingartæki en það gekk ekki eftir. Þessu tengt var ákveðið að skora á einkarekin
útgerðarfélög í bænum að landa afla sínum hér og láta vinnan hann í bænum
frekar en að sigla með hann óunninn á enska markaði en Bæjarútgerðin hafði
þegar tekið þá ákvörðun að gera það.

Í mars
rættist að hluta til úr þegar Júní, hinn nýi togari Bæjarútgerðar Hafnarfjarðar
kom í fyrsta sinn til heimahafnar. Þetta var á allan hátt hið glæsilegasta fiskiskip
og hið langfullkomnasta sem gert hafði verið út frá bænum. Júní var einn af
þeim 10 togurum sem ríkisstjórnin hafði samið um smíði á en þegar hann kom til
hafnar var mikil hátíð í Hafnarfirði og fjölmargir bæjarbúar gerðu sér ferð
niður á bryggju til að taka á móti skipinu þrátt fyrir kalsaveður.

Árið
1951 var haldið fyrsta skíðamót Hafnarfjarðar, um var að ræða gönguskíðamót sem
ÍBH stóð fyrir í samvinnu við barnaskólann og voru keppendur rúmlega 60
talsins. Um nokkurn tíma fram að mótinu hafði Guðjón Sigurjónsson staðið fyrir
kennslu til undirbúnings fyrir keppendur en mótið var haldið á Setbergstúni og
vakti mikla athygli og tókst í alla staði hið besta.

Í gegnum
tíðin hafði það tíðkast að leitað var til skáta í bænum þegar eitthvað bjátaði
á, þegar leita þurfti að fólki o.s.frv. Dæmi um þetta var þegar flugvélin
Geysir nauðlenti á Vatnajökli haustið 1950, þá voru m.a. nokkrir skátar úr
Hafnarfirði fengnir til að aðstoða við leitina. Þetta varð til þess að snemma
árs 1951 komu saman 18 félagar úr skátafélaginu Hraunbúum og stofnuðu
Hjálparsveit Skáta í Hafnarfirði. Tilgangurinn var að hafa í bænum sérstaka
sveit skáta sem hafði björgunar- og hjálparstarf að meginmarkmiði.
Hjálparsveitin var til að byrja með deild innan skátafélagsins Hraunbúa en þó
með aðskilinn fjárhag.

Það var
líka á þessu ári sem Rafha í samvinnu við vélsmiðjuna Héðinn ákváðu að framleiða
í sameiningu þvottavélar. Þetta voru vélar sem hlutu nafnið Mjöll og voru þær
auglýstar sem hentugar, sterkbyggðar og ódýrar. Fólk þurfti að panta vélarnar
með góðum fyrirvara og borga staðfestingagjald. Við greiðslu þess fékk fólk
afhent númer og voru vélarnar afgreiddar í samræmi við þau. Athygli vakti að
sala þeirra hófst hálfu ári fyrir afhendingu og sökum dýrtíðar var verðið gefið
upp 3.000 kr. miðað við þáverandi verðlag en því haldið opnu að þær gætu hafa hækkað í verði þegar afhending fór fram.

Á
vormánuðum 1951 var stofnað í bænum Fegrunarfélag Hafnarfjarðar fyrir
tilstuðlan Ródarýklúbbs Hafnarfjarðar. Tilgangur félagsins var að vinna að
fegrun bæjarins og veita bæjarbúum fyrirgreiðslu og aðstoð í því skyni. Félagið
veitti garðeigendum mikla aðstoð og hafði m.a. milligöngu um að láta úða garða
þeirra auk þess sem það hafði á sínum vegum ráðunaut sem leiðbeindi fólki
varðandi garðrækt. Þá stóð félagið fyrir samkeppni og veitti það verðlaun og
viðurkenningar fyrir fallega garða og snyrtilega umgengni.

Ársþing
ÍBH lagði fram tvær áhugaverðar áskoranir til bæjarins þetta árið. Í fyrsta
lagi að bærinn og íþróttafulltrúi ríkisins beittu sér fyrir því að unnið yrði
að yfirbyggingu sundlaugarinnar en á þessum tíma var sundhöllin opin útilaug. Þá
var skorað bæjarstjórnina að kaupa Víðistaði og hefjast þegar handa við
byggingu á íþróttaleikvangi þar fyrir Hafnarfjörð í samræmi við þær teikningar
sem lágu frammi. Varðandi fyrri liðinn er skemmst frá því að segja að Fjárhagsráð ríkisins
hafnaði umsókn Hafnarfjarðar um fjárfestingaleyfi til yfirbyggingarinnar.
Þeirri ákvörðun var áfríað og fékkst leifið að lokum og hófst vinna við þetta
verkefni síðla árs

Þetta ár
eins og mörg af þeim sem á undan voru einkenndust af miklum framkvæmdum við
höfnina í Hafnarfirði. Vinna við suðurgarðinn hófst 1948 og var tilgangur hans
að verja höfnina fyrir suðvestan átt. Það sem gerðist markverðast í þeirri
framkvæmd árið 1951 og vakti mikla athygli var þegar hollenskur dráttarbátur
sigldi inn í höfnina snemma morguns á fallegum júnídegi með 62 metra langt
innrásarker í eftirdragi. Um var að ræða eitt af þeim þeim kerum sem bandamenn
notuðu við innrásina í Normandí í lok síðara stríðs. Kerin voru þar notuð til að setja upp bráðabirgða hafnir á opinni ströndinni en
þetta ker og annað sambærilegt sem kom á haustmánuðum voru notuð við gerð
hafnargarðsins og bryggju þar. Öðru var sökkt innan við framhlið garðsins en
hitt var notað sem togarabryggja innan við hann.

Um
haustið hófst starfsemi Tónlistarskólans að nýju en vakin var athygli á nýjuung í
starfsemi hans. Þessi nýjung var sú að tekin var upp kennsla í listdansi og
ballet en Sigríður Ármann hafði verið ráðin kennari í þeirri grein. Kom fram í
frétt frá skólanum að listdansinn væri af mörgum talin hin fullkomnasta
listtjáning. Dansinn var talin auka næmi fyrir hljóðfalli og hljómlist auk þess
sem hann fegrar og heflar framkomu manna og umgengnisvenjur.

Um
haustið 1951 hóf ný verksmiðja starfsemi í Hafnarfirði en það var
Steinullarverksmiðjan sem stóð við gatnamót Lækjargötu og Hringbrautar. Verksmiðja
þessi var á þessum tíma talin vera mikið tækniundur en starfsemin fólst í því
að bræða grjót við 14-1500 gráðu hita og blása síðan lofti eða gufu í gegnum
massann og mynda þannig steinull. Verksmiðjan var eingöngu rekin með rafmagni
en vegna þess hve mikla orku hún þurfti var eingöngu hægt að starfrækja hana
þegar lítil rafmagnsnotkun var í bænum, á sumrin og á nóttunni.

Ákveðið
var að gera tilraun með endurbætur á götulýsingu í bænum árið 1951 og voru
settir upp steinsteyptir staurar með flourecent-ljósum við Strandgötuna. Um var
að ræða nýstárlega tilraun sem þóttist takast mjög vel. Stofnkostnaður þessara
ljósa var mikill, staurarnir stórir og miklir en rekstarkostnaðurinn var
töluvert lægri en af venjulegum götuljósum, rafmagnseyðslan var einungis um
einn þriðji af því sem áður var en ljósmagnið þrisvar sinnum meira. Áður hafði
verið gerð tilraun með svokallaðan „sódíum lampa“ efst á Reykjavíkurveginum en
ókostir hans voru að litbrigði ljóssins var ekki nægilega viðkunnanlegt t.d.
urðu rauðar varir blár og andlitslitur allur báleitur og hrukkóttur og komu
þeir lampar því ekki til greina.

Af
lögreglumálum bar það meðal annars til tíðinda að frétt birtist snemma árs um
að fangi hafi brotist út úr hegningarhúsinu í Hafnarfirði. Um var að ræða 18
ára pilt sem komst út úr klefa sínum á þann hátt að brjóta gluggarimlana frá en
þetta var í annað sinn á skömmum tíma sem þessi sami fangi hafði brotist út úr
fangelsinu í Hafnarfirði. Hvort samhengi hafi verið á milli skal ósagt látið en
þessa sömu nótt var brotist inn í Rakarastofu Einars Sigurjónssonar við
Strandgötuna og stolið þaðan skiptimynt 40 – 50 kr.

Í árslok
1951 var stofnað í bænum Stangveiðifélag Hafnarfjarðar og voru stofnfélagar
rúmlega 40. Þar sem félagið var stofnað í lok árs var starfsemi þessi ekki
mikil á því ári en strax vorið eftir var gerður samningur um veiðirétt í
Hlíðarvatni í Selvogi.

Árið
endaði svo eins og ár enduðu almennt í Hafnarfirði á þessum tíma, með
jólatréskemmtunum í Góðtemplarahúsinu og jólamyndum í kvikmyndahúsum bæjarins.
Í Hafnarfjarðarbíói var jólamyndin þetta árið amerísk revíukvikmynd sem bar
nafnið „Sitt af hverju tagi“ en í Bæjarbíói var sýnd sprenghlægilega nýja
sænska gamanmyndin „Aumingja Sveinn litli“ sýnd við miklar vinsældir.

Heimildir

• Morgunblaðið, 03. 01. 1951, bls. 9
• Alþýðublað Hafnarfjarðar, 03. 03. 1951, bls. 1
• Alþýðublað Hafnarfjarðar, 03. 03. 1951, bls. 2
• Alþýðublað Hafnarfjarðar, 17. 03. 1951, bls. 1
• Alþýðublað Hafnarfjarðar, 17. 03. 1951, bls. 2
• Saga Hafnarfjarðar, 1908 – 1983, 3 bindi, bls. 144
• Alþýðublað Hafnarfjarðar, 28. 04. 1951, bls. 3
• Saga Hafnarfjarðar, 1908 – 1983, 3 bindi, bls. 113
• Alþýðublað Hafnarfjarðar, 28. 04. 1951, bls. 3
• Alþýðublað Hafnarfjarðar, 23. 06. 1951, bls. 4
• Morgunblaðið, 07. 09. 1951, bls. 8
• Alþýðublað Hafnarfjarðar, 15. 09. 1951, bls. 2
• Alþýðublað Hafnarfjarðar, 13. 10. 1951, bls. 1
• Alþýðublað Hafnarfjarðar, 10. 11. 1951, bls. 1
• Morgunblaðið, 20. 03. 1951, bls. 1
• Saga Hafnarfjarðar, 1908 – 1983, 3 bindi, bls. 172