Orkuskipti í Hafnarfjarðarhöfn

Afkastamiklar landtengingar teknar í
notkun hjá Hafnarfjarðarhöfn

Hafnarfjarðarhöfn er fyrsta höfnin á Íslandi til að bjóða viðskipavinum
sínum að tengjast öflugum rafmagnslandtengingum þar sem skip geta fengið afl allt
að 1,2 MW. Skip geta með þessum nýju landtengingum fengið rafmagn sem er í samræmi við
rafmagnskerfi skipsins, þ.e.a.s. 400, 440
eða 690 Volt á 50 eða 60 riðum. Fyrsta tenging er fyrirhuguð föstudaginn 10. júní þegar frystitogarinn
Baldvin Njálsson GK 400 tengist 440 voltum á 60 riðum. Farþegaskipið Le Bellot í eigu franska fyrirtækisins Le Ponant kemur til
með að tengjast nýju kerfi á Sjómannadaginn 12. júní n.k. Það er í fyrsta
skipti sem skipið tengist landstraumi og jafnframt í fyrsta sinn sem farþegaskip
tengist landstraumi hérlendis. 

^{Háspennutengingar við Hvaleyrarbakka. Baldvin tengdur, kapall um borð}

Víðtæk umhverfisáhrif

Með því að landtengjast þurfa skip ekki að brenna jarðefnaeldsneyti við
bryggju en áætlað er að um 14 % af eldsneytisnotkun skipa gerist við bryggju. Ljóst er að almennt eru skip ekki orðin tengiklár. Kostnaður við að gera
þau tengiklár er ekki mjög mikill og vonandi verður mikil breyting hér á,
sérstaklega þegar aðstaða í höfnum verður almennt þannig að skip geta tengst
rafmagni sem hentar þeim.

Nú í sumar er gert ráð fyrir að farþegaskipið Le Bellot komi um 10 sinnum til Hafnarfjarðarhafnar. Gera má
ráð fyrir að skipið þurfi um 600 kW sem gerir um 20.000 kWh í hverri inniveru.
Með því að nýta raforku með landtengingu minnkar gróðurhúsamengun við hverja
inniveru Le Bellot um það bil um 14.000 kg kolefnistvíildis eða CO₂,
þ.e. 14 tonn. Miðað við 10 inniverur yfir sumarið minnkar mengunin því um 140
tonn CO₂. Einnig hefur þetta mikil áhrif á loftgæði þar sem hvorki
verður til köfnunarefnisoxíð, NO_x, né fastar svifryksagnir PM₁₀
eða PM_2,5 né heldur neinar sótagnir SO_x. Einnig má hafa í
huga að landtenging dregur verulega úr hávaða frá skipum.

Tæknin á bak við þessar öflugu landtengingar

Tæknin á bakvið þessar öflugu landtengingar er fólgin í því að vera með
háspennutengil við skipshlið og við hann er síðan tengdur spennibúnaður þar sem
hægt er stjórna því hvort spennan er 400, 440 eða 690 Volt og hvort tíðnin er
50 eða 60 rið. Tvær háspennutengingar eru í Hafnarfjarðarhöfn, ein á Hvaleyrarbakka og
önnur á Suðurbakka. Spenni- og tíðnibúnaður er í sérútbúnum flytjanlegum gámum,
tveimur 10 feta og einum 20 feta. Til að
flytja rafmagnið um borð eru notaðar rafdrifnar kapalvindur af Zinus gerð þar
sem hver rafmagnskapall getur flutt 350 amper.

Framkvæmdin er tvíþætt

Framkvæmd verkefnisins var tvíþætt, annars vegar háspennuhluti og hins vegar
lágspennuhluti. Eftir útboð á háspennuhluta var samið við fyrirtækið Orkuvirki sem annaðist
framkvæmdir við uppsetningu á Hvaleyrarbakka og Suðurbakka. Hönnun á
háspennuhlutanum var í höndum Jón Björns Bragasonar rafmagnstæknifræðings B.Sc,
MBA. Lágspennubúnaður var boðinn út sem alverk, m.v. skilgreindar þarfir.
Ríkiskaup annaðist útboðið í samræmi við tæknilýsingu J2B ráðgjöf og Sætækni
ehf. Norska fyrirtækið PSW Power and Automation átti lægsta tilboð og var samið
við það.

Umhverfisstefna
Hafnarfjarðarhafnar

Upphaf þessa verkefnis er samþykkt hafnarstjórnar á umhverfisstefnu og
aðgerðaráætlun fyrir höfnina í árslok 2019, en undirbúningur hönnunar og
framkvæmda hófst í maí 2020. Verkefnið
hefur þannig tekið tvö ár frá því undirbúningur hófst og fram að verklokum. Landtengingin núna er fyrsti áfangi í stærra verkefni sem nær til frekari
uppbyggingar landtenginga í Hafnarfjarðarhöfn og einnig í Straumsvík. Áætlaður
heildarkostnaður verði um 600 milljónir króna en kostnaður við þennan fyrsta
áfanga nemur um 240 milljónum króna. Verkefnisstjórn f.h. Hafnarfjarðarhafnar annaðist Sætækni ehf, Gunnar
Hörður Sæmundsson véltæknifræðingur á orkusviði B.Sc, MBA og umsjón af hálfu
Hafnarfjarðarhafnar var í höndum Lúðvíks Geirssonar hafnarstjóra og Arnar
Ólafssonar yfirvélstjóra.